Έθιμα και παραδόσεις της μάντρας
Εθνολογία – Λαογραφία και Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά
Εμβληματική φιγούρα του νησιού της Λήμνου και αντιπροσωπευτικός τύπος του, ο κεχαγιάς ταύτισε την ύπαρξη του με τον πρωτογενή τομέα του νησιού ανά τους αιώνες. Ο κεχαγιάς είναι ο γεωργοκτηνοτρόφος του νησιού που ενώ κατέχει την παραδοσιακή γνώση διαχείρισης του κοπαδιού και της γης, και ένα μέρος των εργαλείων που απαιτούνται για την καλλιέργειά της, δεν κατέχει την γη, οπότε μισθώνει παραδοσιακά από τους γαιοκτήμονες μεγάλες εκτάσεις που στην ιδιόλεκτο ονομάζονται ‘’ζουβγάρια’’ , με την μορφή του μισιακού, και προσπαθεί να επιβιώσει τόσο ο ίδιος και η οικογένειά του, όσο και το κοπάδι του. Ο κεχαγιάς αναπροσαρμόζεται διαρκώς με βάση τα οικονομικά δεδομένα της εποχής και έτσι αποτελεί ένα άριστο παράδειγμα του αγνού Λημνιού που διαρκώς μάχεται στη ζωή του.
Πολλοί αναφέρονται στην κεχαγιάδικη κουλτούρα, μιλώντας για την ζωή και την κοσμοθεωρία του, ξεχωριζοντάς την διακριτικά από την υπόλοιπη κοινότητα της Λήμνου, μιας και αποτελούν την κατεξοχήν εργασιακή ομάδα του νησιού που εντοπίζεται ακόμη και στην εποχή της οθωμανοκρατίας. Ως τέτοια ομάδα λοιπόν, με την δική της συλλογική μνήμη και κοσμοθεωρία, γίνεται αναπόφευκτα και φορέας εθίμων και παραδόσεων που σχετίζονται με τον χώρο δράσης της, την μάντρα, που αποτελεί όχι μόνο το χώρο παραγωγής των κεχαγιάδων, αλλά και κατανάλωσης. Οι επιρροές των εθίμων και των τελετουργικών που εντοπίζει κανείς γύρω από την ζωή των κεχαγιάδων βρίσκονται σε συνάρτηση τόσο με την Μικρά Ασία όσο και με την γειτονική Θράκη, περιοχές που παραδοσιακά οι κεχαγιάδες διατηρούσαν οικονομικές και κοινωνικές σχέσεις τουλάχιστον καθόλον τον 20ό αιώνα. Τα έθιμα εντοπίζονται τόσο στον κύκλο του χρόνου όσο και στον κύκλο της ζωής, και έχουν να κάνουν με την ευετηρία και την αποτροπή του κακού, μιας και το κοπάδι αποτελεί την κύρια πηγή εισοδήματος της οικογένειας, αλλά και την καλοσοδειά, καθώς τα κατεξοχήν προϊόντα που καταναλώνονται κατά τη διάρκεια του έτους είναι τα όσπρια, τα δημητριακά και οι ξηροί καρποί.